استفاده از دی.ان.ای وابسته به جمینی ویروس ها به عنوان ناقل ژن رسانی به گیاهان

دی ان ای های تک لای حلقوی کوچک ستلایت، بنام dna β، همراه با آلودگی های برخی از بگومو ویروس ها پیدا شده اند. dna β وابسته به ویروس پیچیدگی برگ پنبه ( cotton leaf curl virus, clcuv ) مسئول بروز علائم یک بیماری مخرب در پنبه است. این دی ان ای ها برای همانند سازی و کپسید پوشی به ویروس های کمکی خود وابسته هستند. مایه زنی همزمان گیاهان توتون، گوجه فرنگی و تاتوره با همسانه های عفونت زای clcuv dna β و ویروس های کمکی شامل جدایه های ایرانی و استرالیایی بگوموویروس پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (tlcv-ir و tlcv-au) و جدایه ایرانی کورتوویروس پیچیدگی شدید بوته چغندرقند ((bsctv-ir نشان داد که clcuv dna β در گیاهان مایه زنی شده در حضور هر سه ویروس با موفقیت همانند سازی می کند. clcuv dnaβ یک چارچوب ژنی بنام βc1 دارد که برای القاء علائم بیماری در گیاهان میزبان ضروری است. این چارچوب ژنی با استفاده از روش موتاسیون به نحوی از dna β حذف شد که سیگنال های مربوط به پیشبر و سیگنال پلی آدنیلاسیون چارچوب ژنی حفظ گردد. موتانت حاصل (dnaβδc1) در گیاه توتون با کمک tlcv-au همانند سازی شد. این آزمایش نشان داد که عناصر لازم برای همانندسازی dna βکه توسط ویروس کمکی شناسایی می گردد خارج از چارچوب ژنی βc1 است. سازه های نوترکیبی از dna β که در آنها به ترتیب بخشی از پروموتور s35 ویروس موزائیک کلم گل و پروموتور ژن (chsa) chalcone synthase در dnaβδc1 وارد شده بود، ساخته شد. تلقیح این سازه ها همراه با tlcv-auبه ترتیب به گیاهان توتون تراژن حاوی ترانسکریپت ژن 35s-gus و گیاهان اطلسی معمولی، باعث خاموشی ژن gus در توتون و ژن chsa در اطلسی شد. در اطلسی رنگ گل ها بشدت کاهش یافت و در مواردی به سفیدی گرائید که نشان دهنده خاموشی کامل ژن chsa در گیاهان تلقیح شده بود. آزمایش های خاموشی ژن های gusو chsa با کمک tlcv-ir و bsctv-ir با موفقیت انجام شد. امکان همانند سازی dna β به وسیله جمینی ویروس های دیگر بخصوص bsctv که دامنه میزبانی وسیعی دارد، dna β را به عنوان یک ناقل ژن رسان به گونه های وسیعی از گیاهان که میزبان جمینی ویروس های کمکی آن هستند معرفی می نماید